Multipl Myelom
Kemik iliğinde yer alan ve vücudun enfeksiyonla mücadele etmesine yardımcı olan proteinleri (İmmünglobulin’in ağır (sıklıkla IgG ve A) ve hafif (kappa ve lambda=Bence Jones proteini)) üreten Plazma hücrelerinin kontrolsüz çoğalması sonucu gelişir.
Kemiğin kendisinden kaynaklanan en sık kötü huylu tümörüdür.
Sıklıkla 40 yaş sonrası olmak üzere ve en sık 60 yaş cıvarında ortaya çıkar.
Hastalar sıklıkla yaygın kemik ağrısı ile hekime başvurur. Kemiğin zayıflamasına bağlı kırıklar (patolojik dediğimiz normal olmayan) gelişebilir. Omurga kırıklarına bağlı omurilik basısı nedeniyle kısmı ya da tam felç durumu gelişebilir. Tekrarlayan enfeksiyonlar, kilo kaybı, yorgunluk, ateş gibi sistemik bulgular eşlik edebilir.
Fizik muayenede karaciğer, dalak ve lenf bezi büyümesi tespit edilebilir.
Laboratuar tetkiklerinde sedim yüksekliği, kansızlık (anemi) ve kalsiyum yüksekliği saptanabilir.
Böbrek yetmezliği (üre ve kreatin yüksekliği) gelişme riski vardır ve bu durumda gidişat maalesef kötüdür. Ayrıca laboratuar tetkiklerinde artmış B2 mikroglobulin ve azalmış albumin değeri kötü gidişat göstergesidir.
Bu hastalığa özgü kan (serum) ve idrar elektroforez tetkiki istenip değerlendirmesi (Monoklonal gamopati) yapılır.
Radyolojik değerlendirme de direk grafi (röntgen) de tipik bulgular vardır.
Özellikle kafatası, omurga ve uzun kemikler (hematopoetik kemik iliği içeriği) tutulur.
Röntgende zımba deliği gibi yuvarlak ve litik dediğimiz zayıflamış/erimiş kemik görüntüsü (punched-out’’) tipiktir. Bu görüntünün etrafında periost reaksiyonu dediğimiz yeni kemik oluşumu görünmez. Bu diğer tümörlerden ayırıcı tanısında önemli bir bulgudur. Ayrıca yaygın kemik zayıflığı (osteopeni) bu hastalıkta eşlik eder.
Düşük kemik yapımı (Osteoblastik aktivite) nedeniyle kemik sintigrafisi genellikle negatifdir yani tutulum olmaz.
MR erken tanıda ve vertebra gibi derin yerleşimli kemik lezyonlarının saptanmasında anlamlı role sahiptir
Multipl Myelom Tanısı
Bu hastalıkta tanı aşağıda ki kriterlerden bir major bir minör yada üç minör kriter varlığının tespiti ile konur.
Major kriterler
- Plazmositoma (Doku biyopsisi)
- Kemik iliğinde >%30 plazma hücreleri
- Serum IgG>3.5 g/dL, IgA>2g/dL, yada İdrar urin>1g/24 saat, yada Bence Jones proteini
Minör kriterler
- Kemik iliğinde %10-30 plazma hücreleri
- Serum ve idrar protein değerleri major kriterlerden az
- Litik kemik lezyonları
- Normalden düşük IgG değeri
Multipl Myelom Tedavisi
Temelde bu hastalığın tedavisini Hematoloji hekimleri yapmaktadır. Genellikle kemoterapi, otolog kök hücre ve kemik iliği nakli ile tedavi edilirler. Tedavide kortikosteroid uygulanabilmektedir.
Bu hastalarda rutin olarak Bifosfonat dediğimiz kemik güçlendirici ilaçlar uygulanmaktadır. Bu ilaçlar kemik yıkımını azaltarak kemik lezyonlarının sayısı ve boyutu azaltır. Bu vesileyle kırık gelişme riski düşer ve kemik ağrısı hafifler. Bununla birlikte eş zamanlı olarak kandaki kalsiyum seviyesi azalır.
Medikal tedaviye rağmen yeterli sonuç alınamayan hastalarda ağrıları hafifletmek ve cerrahiden kaçınmak için radyoterapiye başvurulabilir.
Multıpl myelom da bizler cerrahi tedaviyi genellikle kırık ya da kırık riski varlığında uygulamaktayız. Bu hastalarda en sık omurga kırıkları gelişebilmektedir ve sıklıkla kapalı çimentolama yöntemi olan Kifoplasti/Vertebroplasti yöntemini uygulamaktayız. Bu yöntemin başarı şansı yüksek riskleri (sinir hasarı, emboli) düşüktür. Genel durumu iyi olmayan hastalarda lokal anestezi altında uygulanabilir olması en büyük avantajlarındandır. Omurga basısına bağlı omurilik sıkışması ya da hasarı gelişir ise açık ameliyat ile sıkışma giderilir ve sonrasında vidalama işlemi yapılır.
Uzun kemiklerde kırık ya da kırık riski varlığında genellikle kapalı çivileme yöntemini tercih etmekteyiz.
